گزارش دوره آموزشی«سازمان ملل متحد و چالش های پیش رو»

گزارش دوره آموزشی«سازمان ملل متحد و چالش های پیش رو»

۲۹ و ۳۰ مهرماه ، و ۲ آبانماه ۱۴۰۰

نظر به اهمیت نقش و ماموریت سازمان ملل متحد در مدیریت نظام بین الملل از طریق ترویج همکاری و حل و فصل اختلافات بین المللی از یک سو، و بروز مشکلات و بحران های گسترده ناشی از تحولات سریع  مناسبات جهانی از سوی دیگر، موضوع دوره آموزشی سال ۱۴۰۰ انجمن  به موضوع «سازمان ملل متحد و چالش های پیش رو» اختصاص یافت.

می دانیم که در دو دهه اخیر تحولات بنیادی ملموسی در مناسبات جهانی رخ داده است. با ظهور بازیگران جدید، روابط بین المللی از دایره بین دولتی فراتر رفته، سرعت تحولات فنی و فعالیت های سایبری امنیت جهانی را با خطرهایی روبرو کرده، شتاب تخریب محیط زیست در همه زمینه ها و تغییرات آب وهوایی به شدت افزایش یافته و موجی از نگرانی ایجاد کرده است. همچنین بروز بیماری های همه گیر، علاوه بر تحمیل خسارت های معنوی و مادی به جامعه انسانی، آرامش روانی جهانیان را خدشه دار کرده است. تمامی این عوامل باعث شده تا نگاه جامعه بین المللی به سوی سازمان ملل متحد و فعالیت های آن برای مواجهه با این خطرات معطوف و در معرض قضاوت قرار گیرد. این امر از یک طرف ابعاد هنجاری یعنی قابلیت و کفایت قواعد موجود و میزان تاثیر گذاری آنها و از طرف دیگر، از منظر تاثیر گذاری تشکیلاتی، ارکان و نهادهای مربوط را مورد ارزیابی قرارداده است.

 شیوع و همه گیری کرونا و آثار ناشی از آن نیز، تصویر پر چالشی از فضای بین المللی و به تبع آن، ناکارآمدی نهادهای بین المللی، به خصوص سازمان ملل متحد را به نمایش گذاشته است.

بنابراین برای درک صحیح نقش و جایگاه و نیز موانع و محدودیت هایی که در نطق سالانه دبیرکل ملل متحد به اجلاس هفتادوششم مجمع عمومی در سال ۲۰۲۱  نیز مذکور افتاد و همچنین بررسی آینده پیش روی بزرگترین نهاد همکاری بین المللی، لزوم بررسی ابعاد گوناگون موضوع از جمله اختیارات، تکالیف و امکانات سازمان ملل متحد از طریق مطالعات عمیق و جامع و آینده پژوهی در این زمینه وجود داشت .

با برنامه ریزی انجام شده دوره آموزشی «سازمان ملل متحد وچالش های پیش رو» در روزهای ۲۹ و۳۰ مهرماه و۲ آبان ماه به مناسبت ایام سالروز تاسیس سازمان ملل متحد به صورت مجازی و با شرکت  ۴۵ نفر از علاقمندان و پژوهشگران مطالعات ملل متحد برگزار شد.

در این دوره آموزشی استادان داخلی و بین المللی متخصص در زمینه حقوق و روابط بین الملل در قالب موضوع کلی پیش گفته، حول سه محور: مبانی نظری شکل گیری و هدف گذاری (اصول و اهداف)، چالش های مشروعیت ناشی از انحراف از موازین مورد توافق و انتظارات روز افزون و نیز تاثیر و تاثر سازمان از نظم نوین جهانی (تنوع بازیگران و نیازهای جدید) به تبیین و تحلیل دیدگاه های خود پرداختند.

گزارش ذیل خلاصه مطالب مطرح شده در جلسات توسط اساتید می باشد.

دوره در بعدازظهر روز پنجشنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۰ آغاز شد.

پس از تلاوت قرآن مجید و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، دکتر نسرین مصفا-رئیس انجمن-دوره را با سخن خود آغاز کردند :

ایشان با  عرض خیر مقدم و تشکر از همه مخاطبان محترم جلسه افتتاحیه، ضمن برشمردن اهمیت برگزاری این دوره در شرایط حال بین المللی و چالش هایی که سازمان ملل متحد با آن روبروست، از اساتیدی که جهت حضور در دوره قبول زحمت کرده اند سپاسگزاری نمودند. همچنین از زحمات ارزشمند و صمیمانه دکتر حسن سواری عضو هیئت مدیره انجمن به عنوان مدیر این دورۀ آموزشی و دکتر پوریا عسکری دبیرکل انجمن در برنامه ریزی و اجرای  دوره قدردانی ویژه نمودند.

انجمن تلاش خود را برای برگزاری این دوره برای دربرداشتن ویژگی ها و مولفه های فعالیت ها و رویه کلی در برنامه ها را داشته باشد، مبذول کرده است. ارائه محتوای علمی با بهره مندی از دانش و تجربه اساتید پیش کسوت و حضور اساتید جوان و حضور بانوان توانمند و تا حد امکان با دعوت از دانشگاه ها در خارج از تهران از آن جمله اند. ضمن تشکر از مشارکت کنندگان دوره، از آقای استفان پرایزنر نماینده مقیم سازمان ملل متحد در تهران برای سخنرانی دعوت به عمل آورده و مدیریت جلسات را به دکتر سواری سپردند.

آقای استفان پریزنر نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران سخنان خود را با اظهار خوشوقتی از حضورشان در تهران به عنوان نماینده هماهنگ کننده مقیم و شرکت در این دوره، آغاز کردند.

ایشان به اهمیت تاسیس سازمان ملل متحد، فعالیت های گسترده آن در عرصه های مختلف، طرح دیدگاه های متفاوت درباره عملکرد این سازمان، فعالیت در دوران همه گیری کووید۱۹، همکاری با دولت جمهوری اسلامی ایران و آینده همکاری ها با انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد، اشاره فرمودند. 

بعد از آن دکتر حسن سواری مدیر دوره آموزشی، ریاست جلسه را به عهده گرفتند. ایشان صحبت های خود را با تشکر از آقای استفان پریزنر به خاطر سخنان مبسوط و پر محتوایشان آغاز کردند و در ادامه از حضور دکتر قاسم افتخاری تقاضا کردند که در اولین  کلاس دوره، مطالب خود را ایراد نمایند.

دکتر قاسم افتخاری-عضو هیئت علمی دانشگاه تهران- سخنان خود رابا عنوان «نقش اندیشه های فلسفی در سازمان یافتگی جامعه بین المللی» شروع کردند.

ایشان در ابتدا تعریف سازمان های بین المللی دولتی را بیان و سپس به چگونگی سهم بری دولت ها بر اساس قدرتشان و در نتیجه ایجاد جنگ قدرت درون انها اشاره کردند. همچنین به تشریح معمای امنیت و راه حل آن یعنی همکاری میان دولت ها پرداختند.زمینه های فلسفی تشکیل جامعه ملل را در شرایط ابتدای قرن بیستم را مورد موشکافی قراردادند.

در بخش بعدی سخنان خود، چگونگی پیدایی سازمان ملل متحد به عنوان نتیجه همکاری میان دولت ها، وظایف آن و میزان موفقیت این سازمان در انجام وظایفش را مطرح و درنهایت شکل گیری سازمان های بین دولتی را به عنوان بازیگران جدید بین المللی مورد بررسی و تحیل قرار دادند.

ایشان در انتهای بحث خود به این موضوع اشاره کردند که چگونه باید انواع سازمان ها را درآنارشیسمی که ایجاد شده را مدیریت کرد؟ در همین راستا به توضیح نظریه های واقع گرایی، کارکردگرایی، تجربه گرایی، مکتب انگلیسی یا جامعه جهانی، سازه انگاری و انتقاد گرایی  پرداخته، جایگاه سازمان های بین المللی را در هریک تبیین کردند.

سپس،مدیر دوره با تشکر از سخنان دکتر افتخاری، از دکتر محسن محبی- عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- تقاضا کردند، سخنان خود با موضوع «سازمان ملل متحد یا سازمان دولت های نامتحد» را ارائه دهند.

ایشان در ابتدا مقدمه ای در رابطه با انتخاب موضوع ارائه فرمودند. سپس سخنان خود را در سه محور ادامه  دادند.

در محور اول زمینه های تاریخی حقوق بین الملل و تشکیل سازمان ملل متحد را تشریح کردند. دکتر محبی ریشه های نظری، مفهومی و تاریخی شکل گیری آنچه که به عنوان حقوق بین الملل شناخته می شود و امروزه سازمان ملل متحد بر پایه آن شکل گرفته است را بر اساس کلام مسیحی، سیاست اروپایی، فلسفه قرن هجدهم مبتنی بر نظریات فیلسوفانی مانند کانت،هگل و... و جهان سوم یا صنعتی طبقه بندی و توضیح دادند. سپس به سوالاتی از جمله اینکه آیا حقوق بین الملل واقعا حقوق است یا خیر؟ ماموریت حقوق بین الملل چیست؟ را از دیدگاه فیلسوفان و حقوقدانان قدیم و معاصر پاسخ داده و آن را مقدمه ای برای محور بعدی سخنانشان قرار دادند.

بررسی نظریات و افکار کانت در فلسفه حقوق بخش دوم بحث بود. ایشان بن مایه تشکیل سازمان ملل امروز را به تفکرات کانت نسبت داده و در این راستا به مواردی که کانت حدود ۲۵۰ سال پیش در رساله "صلح پایدار" خود به عنوان مبانی و اصول مطلقی از حقوق بین الملل آورده و ایده او جهت ایجاد صلح پایدار با تشکیل یک فدراسیون بین المللی مرکب از دولت هایی که در با قانون اساسی روی کار آمده باشند و در عرصه بین المللی حقوق بشر را رعایت کرده باشند، اشاره کردند. به بیان دکتر محبی تا تشکیل جامعه ملل متفق و محقق شدن سخن آقای کانت ۲۰۰ سال فاصله است.

در قسمت بعدی بحث ضمن بیان این نکته که شرط اصلی ایجاد تغییر در هر امری شناخت بن مایه های آن است و این شامل حقوق بین الملل و حقوق بشر و... نیز می باشد، به تشریح دیدگاه های انتقادی، آرمانی و پیشنهادات کاس کنیمی حقوقدان فنلاندی در رابطه با حقوق بین الملل مبادرت ورزیدند.

 محور پایانی سخنان ایشان وضعیت فعلی سازمان ملل متحد بود، در این راستا بیان داشتند: واقعیت این است که امروزه سازمان ملل متحد صحنه درگیری دولت ها شده است.  شورای امنیت را عامل اصلی تبدیل ملل متحد به نامتحد دانسته و ضمن وارد بودن انتقادات بسیار بر آن، پیشنهاداتی در راستای تعدیل حق وتو ارائه دادند. در نهایت از صلح و امنیت بین المللی به عنوان وظیفه اصلی سازمان نام برده و همراه با تعریف صلح توضیحاتی در راستای چگونگی ایجاد آن ارائه نمودند.

دکتر سانجو راجان از دانشگاه هانگژو چین آخرین ارائه دهنده روز اول بودند که سخنان خود را با موضوع «بی دولتی و [ارتکاب] جنایات بین المللی : وجود رابطه غیر قابل انکار» بیان کردند.

روز دوم دوره آموزشی «سازمان ملل متحد و چالش های پیش رو» با خوش آمد دکتر حسن سواری آغاز شد. ایشان بعد از بیان مختصری از مطالب ارائه شده در روز اول از دکتر سیدقاسم زمانی-عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی- دعوت کردند تا سخنان خود را ارائه دهند.

دکتر زمانی مباحث خود با موضوع تجلی «بُعد سازمانی نظام حقوق بین الملل در سازمان ملل متحد» را با تعریف حقوق بین الملل به مثابه یک نظام آغاز و در دنباله آن بیان کردند،  حقوق بین الملل مجموعه ای از اصول و قواعد است که با یکدیگر ارتباط سیستمیک دارند، اما صرفا شامل اصول و قواعد نمی باشد، بلکه دارای نهادهایی است که علاوه بر وضع قواعد، امر خطیر قضا را انجام می دهند.

سپس توضیح دادند که نظام حقوق بین الملل مانند سایر نظام های حقوقی دارای ارزش های مختلفی است و از هر سه بعد سازمانی، هنجاری و ارزشی برخوردار است. سازمان ملل متحد به عنوان بخش سازمانی حقوق بین الملل می باشد.

ایشان در ادامه با توجه به منشور ملل متحد و ۷۶ سال حیات سازمان، بخش اصلی سخنان خود را به تشریح پاسخ این سوال اساسی که آیا سازمان ملل متحد توانسته است به نحو شایسته بخش سازمانی نظام حقوق بین الملل را متجلی سازد یا خیر اختصاص دادند.

محور بعدی سخنان ایشان به نقش اجرایی و قضایی سازمان ملل متحد از طریق بررسی فعالیت های ارکان سازمان اختصاص یافت و ضمن پرداختن به چالش هایی که سازمان ملل متحد در بخش های مختلف با آنها رو به رو است، با ارائه یک جمع بندی بحث خود را به پایان دادند.

جلسه دوم توسط دکتر حسن سواری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس،-با موضوع «چالش خصوصی شدن (سازی) استفاده قانونی از زور در رویه شورای امنیت» آغاز گردید.

ایشان ضمن بیان مقدمه ای صحبت های خود را در چهار محور بیان داشتند. در بخش اول به کلیات پرداختند و در این باب نگاهی اجمالی به استفاده از زور در منشور ملل متحد داشتند. در همین راستا اشاره کردند، بنظرایشان در جای جای منشور عدم استفاده از زور به صراحت یا به طور ضمنی آمده است. سپس مواد مربوط به این مبحث را برشمردند و اینگونه بیان داشتند که استفاده از زور نه به صورت مطلق بلکه به طورکلی منع شده است. دو مورد استثنایی که در این باره وجود دارد را ذکر کردند. همچنین در این بخش به تصور اشتباه در رابطه با مسئولیت شورای امنیت و مسئولیت صحیح یعنی حفظ صلح و امنیت بین المللی و ابعاد، مصادیق و موادی که در منشور به این مسئولیت دارد، اشاره کردند.

در بخش دوم بحث ضمن بیان تاریخچه ای از چگونگی شکل گیری قانون استفاده از زور توسط شورای امنیت، مبنا و موانع حقوقی و نقدهای وارد بر این تفویض را تشریح کردند.

بخش سوم مباحث، رویه شورای امنیت از بدو تشکیل تا حال حاضر همراه باآسیب شناسی موضوع بود. ایشان در این راستا، زمان را به دو مرحله جنگ سرد و بعد از جنگ سرد تقسیم کرده و مواردی که در این دو دوره اتفاق افتاده را بررسی کردند.

بخش چهارم نیز به جمع بندی و ارائه پیشنهاداتی برای رفع یا کمرنگ کردن چالش های این تفویض اختصاص یافت.

«حق تعیین سرنوشت در رویه ارکان سازمان ملل متحد» با ارائه دکتر ستار عزیزی-عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان-موضوع کلاس بعدی بود، که با دعوت دکتر سواری مطالب خود را آغاز نمودند.

ایشان در ابتدا با تقسیم حق تعیین سرنوشت به دو بُعد داخلی و خارجی و همچنین توجه به دو زمینه استعماری و غیر استعماری مباحث خود را شروع کردند. سپس ضمن پرداختن به تاریخچه درج حق تعییین سرنوشت در منشور به این موضوع اشاره کردند که در منشور ملل متحد سه فصل به موضوع سرزمین های فاقد حاکمیت اختصاص داده شده که به دو دسته کلی تقسیم می شوند.

بخش اصلی صحبت های ایشان به نقش ارکان ملل متحد در زمینه استعماری و غیراستعماری اختصاص داشت و قطعنامه ها و گزارش های مربوط به این حوزه را همراه با مصادیق تشریح کردند.

ایشان در پایان ضمن بیان تفاوت های تقسیم بندی های مذکور، در مورد پذیرش معیار کنترل موثر در پذیرش حکومت ها توضیحاتی ارائه دادند.

در ادامه کلاس های روز دوم دوره دکتر پوریا عسکری-عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی- سخنان خود با موضوع «سازمان ملل متحد و کنشگری بازیگران غیردولت» را با این مقدمه آغاز کردند که امروزه بسیاری از دولت ها دیگر نقشی در صحنه بین المللی ندارند و فقط برخی دولت های خاص و غیر دولت ها هستند که صحنه گردانی می کنند و آنچه که به عنوان وظیفه حقوق بین الملل کلاسیک یعنی تنظیم روابط میان دولت ها مدنظر داشتیم دیگر صدق نمیکند. بازیگران جدید در بسیاری از موارد نقش آفرینی تعیین کننده ای دارند.

ایشان شرکت های تجاری و به ویژه آن دسته از شرکت هایی که دارای تجارت های فراملی هستند، گروه های مسلحانه غیردولت، نهادهای جامعه مدنی و سازمان های غیردولتی را به عنوان سه گروه اصلی بازیگران غیردولت نام بردند.

در بخش بعدی به کنشگری بازیگران غیردولت و اقدامات آنها در عرصه بین المللی که موجب دغدغه حقوق بین الملل پرداخته شد و حوزه فعالیت آنها در سه محور هنجارسازی، اجرای مقررات و نظارت مستقیم و غیرمستقیم بر اجرای حقوق بین الملل مورد بررسی قرار گرفت.

ایشان بحث اصلی خود را بر مبنای چالش عمل به مقررات بین المللی توسط شرکت ها و گروه های مسلح غیردولت قرار دادند و در دو بخش و با تمرکز بر نحوه مواجهه سازمان ملل متحد با این چالش ها این  موضوع را دنبال کردند.

آخرین کلاس از روز دوم برگزاری دوره آموزشی به موضوع «سازمان ملل متحد و بهره گیری از سازمان های غیردولتی در حفظ صلح و امنیت بین المللی» اختصاص داشت که توسط دکتر هنگامه غضنفری-عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد خرم آباد- ارائه گردید.

ایشان در بخش ابتدایی سخنان خود به ضمن بیان مقدمه ای به تعریف سازمان های غیردولتی و تغییر حاکمیت جهانی با توجه به ایجاد این سازمان ها و ویژگی های آنها پرداختند.

سپس با برشمردن اهداف سازمان های غیر دولتی تاکید کردند که اهداف بخش مهمی از ماهیت وجودی آنها را تشکیل می دهد و در بیشتر اسناد بین المللی مرتبط، دسته های خاصی را به دلیل اهدافشان، از شمول سازمان های غیر دولتی خارج کرده اند. ایشان همچنین سازمان های غیر دولتی که مستقیما و در چارچوب عنوان، اهداف و موضوع برگزیده خود، فعال حوزه صلح و امنیت بین المللی محسوب می شوند را نام بردند.

بخش اصلی بحث به رابطه سازمان های غیردولتی و شورای امنیت، مجمع عمومی، دیوان کیفری بین المللی و بررسی قطعنامه ها و کنوانسیون هایی که در راستای حفظ صلح و امنیت بین المللی تصویب شده اند، اختصاص داشت.

در پایان نیز ضمن تشریح مجدد اهداف این سازمان ها به چالش های آنان نیز پرداخته و پیشنهاداتی در زمینه رفع آنها ارائه دادند.

روز سوم  دوره آموزشی «سازمان ملل متحد و چالش های پیش رو» با سخنان دکتر سیدمحمدکاظم سجادپور-عضو هیئت علمی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه- با موضوع «از جامعه ملل تا سازمان ملل متحد: اشتراک در اصول و اهداف» آغاز گردید.

دکتر سجادپور در ابتدا ضمن بیان این نکته که سازمان ملل متحد از میان حدود پنج هزار سازمان بین الدولی که مشغول به کار هستند مهم ترین سازمان چند جانبه بین المللی است، بیان داشتند که برای فهم تدوام و تغییر این سازمان باید نگاهی چندجانبه گرایانه و دارای چشم اندازی وسیع داشت.

ایشان بحث خود در سه محور بیان کردند. محور اول در رابطه با شناسایی و همچنین نقد دیدگاه هایی که در مورد سازمان ملل متحد و به طور کل سازمان های چندجانبه وجود دارد. در این راستا پنج دیدگاه تقلیل گرایانه، رویاگرایانه، دوقطب گرایانه، مردم فریبانه و ضرورت گرایانه را توضیح داده و در محور دوم بحثشان واقعیت هایی که در این ارتباط وجود دارد را تشریح نمودند.

در محور سوم و پایانی بحث به عملکرد و نحوه کار سازمان ملل متحد نه صرفا بر اساس منشور بلکه در نگاهی همه جانبه پرداختند. ایشان همچنین در این بخش به سوال هایی که در مورد چرایی تشکیل سازمان های بین المللی، چگونگی این سازمان ها، نحوه کار، اینکه چه کارهایی انجام می دهند و ملاک موفقیت و شکست این سازمان چیست، پاسخ دادند.

پس از سخنان دکتر سجاد پور، «سازمان ملل متحد و چالش های  مشروعیت» موضوعی بود که دکتر نسرین مصفا-عضو هیئت علمی دانشگاه تهران-به آن پرداختند.

ایشان در آغاز بحث ضمن بیان مسئله و سابقه تاریخی به پیچیدگی، گستردگی و چند بُعدی بودن مفهوم مشروعیت اشاره کردند. سپس مفهوم مشروعیت را از رهگذر اندیشه سیاسی بررسی نموده و سطح تحلیل جلوه های مشروعیت را تفسیر کردند.

در ادامه و بخش اول علل بررسی مشروعیت در سازمان های بین المللی برشمرده و اهمیت این موضوع را به ویژه در دهه های اخیر بررسی کردند. همچنین عوامل موثر بر مشروعیت را در چارچوب هویت، فرآیند، ارکان و کارآمدی سازمان ملل متحد تشریح نمودند. مشروعیت سازمان های بین المللی را امری مهم و تاثیرگذار بر فعالیت آنها  تلقی نمودند که در بستر تاریخ قابل تحلیل و درافق های آینده نیز قابل پیش بینی  می باشد.

سپس ، مشروعیت ارکان سازمان ملل متحد از جمله شورای امنیت، شورای حقوق بشر، اکوسوک ، برخی  موسسات تخصصی  را در بستر اهداف، ساختار، رویه و خروجی آنها را از جمله در زمینه حافظان صلح، کمیسیون حقوق بشر اشاره و به چالش های آنها در مقاطع تاریخی اشاره کردند.

در انتها به موضوع مشروعیت سازمان ملل متحد در ایران از رهگذر نگاه دولت، مردم و جامعه پرداخته ومصادقی بیان شد. ، نگاه به چالش های پیش روی سازمان واینده ان از منظر مشروعیت نیز پایان بخش مطالب بود.

دکتر چن یفنگ از دانشگاه چین سخنران بعدی بودند که به موضوع «رویکرد چین به نظم جهانی» پرداختند.

پس از ایشان دکتر سرینیواس بورا از دانشگاه جنوب آسیا سخنان خود با موضوع «نگاه جهان سوم به حقوق بین الملل: تامل نقادانه بر سازمان ملل متحد» را ارائه نمودند.

دکتر هیلدا رضائی-عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز-آخرین سخنران این دوره آموزشی بودند که موضوع «چالش های ملل متحد در دستیابی به اهداف توسعه پایدار» را مورد بررسی قرار دادند.

ایشان در ابتدای سخنان خود به ارائه تعریفی از توسعه پایدار پرداخته و سیر تاریخی شکل گیری این مفهوم را پس از ایجاد سازمان ملل متحد بیان کردند. همچنین نهادهایی که در راستای توسعه پایدار توسط سازمان ملل متحد شکل گرفتند را برشمردند.

در بخش بعدی به طرح چالش های ملل متحد در خصوص دستیابی به اهداف توسعه پایدار و تشریح آنها پرداختند. ایشان از مدیریت منابع آب، فقر و گرسنگی، انرژی و محیط زیست به عنوان چالش ها نام برده و پیشنهادات مقابله با آنها را تشریح نمودند.

در بخش پایانی نتیجه گیری کردند که توسعه پایدار بر ابعاد مختلف زندگی بشر و همچنین طبیعت تاثیرگذار است و منابع مالی و انسانی باید با سیاست های دولت ها و سازمان ملل همراه باشند تا به رفع این چالش ها بیانجامند.

در پایان هرکدام از جلسات، اساتید به پرسش های مطرح شده از طرف مشارکت کنندگان پاسخ دادند.

در انتهای این دوره آموزشی و در بخش جمع بندی ابتدا دکتر حسن سواری مدیر دوره،  مطالبی مختصر از تمامی مباحثی  که اساتید در طول دوره بیان کرده بودند را ارائه و سپس افزودند که همه چالش ها و درک درست از سازمان به موضوع شناخت ما از سازمان ملل متحد بر می گردد. اصل آن شناخت بن مایه های فکری ایجاد این سازمان، عملکرد و امکانات آن است که بسیار مهم هستند. باید با این شناخت انتظارها از سازمان تعدیل شود. همچنین تاکید داشتند که اصلاح امور و پاسخ معقول به چالش ها تنها با توجه به واقعیت ها امکان پذیر است.

ایشان در پایان ضمن تشکر از انجمن جهت برگزاری دوره، ابراز امیدواری کردند که این دوره آموزشی برای شرکت کنندگان مفید و مثمرثمر واقع شده باشد.

پس از ایشان دکتر پوریا عسکری دیدگاه خودشان را از مطالب مطرح شده در دوره به صورت مختصر این چنین بیان داشتند: با توجه به موضوعاتی که در این سه روز بیان شد، نگاه به سازمان ملل متحد از منظر چالش های آن را  می توان به چهار نگاه کلی تقسیم نمود. اول نگاه هژمون که عمدتا قدرت های غربی در این دسته قرار می گیرند، نگاه دوم رهیافت چین بود که مورد توجه دکتر چِن یفنگ قرار گرفت که این نگاه مختص چین نیست و شامل برخی دولت های فعال دیگر نیز می شود، نگاه سوم انتقادی است و نگاه چهارم نگاه کشورهایی است که در این میانه درحال تردد هستند که ایران نیز شامل این نگاه می شود.

ایشان اینگونه نتیجه گرفتند که می توان به عملکرد سازمانی که با وجود تمام فراز و نشیب ها و چالش ها و به خصوص بعد از بحران کرونا دوام آورده است، امیدوار بود .

در نهایت دکتر نسرین مصفا، به این نکته اشاره داشتند که سازمان ملل متحد علیرغم انتقاداتی که به آن وجود دارد یک بازیگر مهم در عرصه بین المللی، مجمعی برای حضور دولت ها و سمن ها برای تعامل و گفتگو و ابزاری برای پیشبرد اهداف و سیاست خارجی دولت ها می باشد. همچنین در مجموع از سازمان ملل متحد به عنوان یک نهاد دارای مشروعیت نام برده که در مورد عملکرد آن نیز وفاق بین المللی وجود دارد ولیکن باید در جهت اصلاح آن قدم برداشت.

سپس بیان شد که، انجمن در بیست سالی که از حیاتش می گذرد، توانسته نقش مهمی در شناسایی ملل متحد با طرح دیدگاه های مختلف داشته و نگاه متوازن و متعادلی مابین حقوق و روابط بین الملل برای این شناخت ارائه کند. انجمن همواره محفلی برای حضور اساتید از دانشگاه های مختلف و حتی نهاد های اجرایی برای انجام سلسله فعالیت هایی بوده است.

این دوره حاصل تلاش قابل قدردانی وسپاس فراوان مدیر آموزشی ارجمند، دبیرکل گرامی و اساتید محترم و حضور مشارکت کنندگان است، اما در کل برایندی از کارکرد انجمنی است  که حاصل کوشش وسیع تر از همه اعضا است. انجمن در طول زمان توانسته افرادی را گرد هم آورد و خدمتی را انجام و مشروعیت کسب نماید .

رئیس انجمن در ادامه از اساتید برجسته ای که به شکل گیری انجمن کمک کرده اند نام برده و از اعضای هیت مدیره عمیقا تشکر نمودند. همچنین از اینکه دوره نتوانست از دانش دکتر ضیایی بیگدلی که همواره در جلسات انجمن حضور ثمربخش دارند، به دلیل بیماری، بهره مندباشد، اظهار تاسف کردند.

همچنین به پیام دبیرکل در سالروز ملل متحد گریزی زده و نکاتی را بیان و افزودند آنچه که ماهیت سازمان ملل متحد، انجمن و.. غیره را معنا می دهد روابط انسانی است و همه باید در جهت این آرمان گام بردارند.

دکتر مصفا در انتها ضمن آرزوی سلامتی از همه کسانی در این دوره شرکت داشتند و به برگزاری آن کمک کردند تشکر و قدردانی نمودند. همچنین از زحمات خانم پازدار همکار عزیز دبیرخانه انجمن برای انجام و پیگیری صمیمانه امور اداری و برگزاری دوره و آقای محمد اسکندرلو جهت پشتیبانی متعهدانه فنی جلسات سپاسگزاری نمودند.

تهیه و تنظیم: اعظم پازدار