تالار گفتگو

معاهده دریاهای آزاد سازمان ملل؛ اقدامی تاریخی در حفاظت از تنوع زیستی دریایی

دکتر کوثر فیروزپور- فارغ التحصیل دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران
 

اقیانوس ها میزبان تنوع وسیعی از زندگی دریایی، با تامین بیش از نیمی از اکسیژن، مهمترین مخزن کربن، جاذب گرمایش بیش از حد و حائل در برابر تغییرات آب و هوایی، ضامن بقای زندگی در زمین هستند که 70 درصد سطح زمین را در برمی گیرند.National Geographic با این حال در چند دهه اخیر، فعالیت های انسانی که محیط دریایی را مورد حمله قرار می دهند، شدت یافت و نگرانی فزاینده ای در خصوص وضعیت اقیانوس ها به طور کلی به ویژه تنوع زیستی و گونه های در معرض خطر به وجود آمد.World Ocean Assessment تضمین حفاظت و استفاده پایدار از اقیانوس های جهان یکی از موضوعات مهم دنیای امروز است که در آرمان 14 برنامه 2030 برای توسعه پایدار به آن اشاره شده است.Agenda for Sustainable Development    در اولین ارزیابی جهانی اقیانوس ها بیان شد که بسیاری از بخش های اقیانوس به صورت جدی تخریب شده و اگر به این مشکل توجه نشود، استفاده از منافعی که بشر امروزه در اختیار دارد، غیرممکن خواهد شد چرا که باوجود اینکه فشار بر تنوع زیستی دریایی گسترده است اما در مقررات مرتبط با زیست بوم با کاستی مواجه ایم.World Ocean Assessment آن چه نیازمند نگاه عمیق تری است، تنوع زیستی در مناطق خارج از حوزه صلاحیت ملی است چرا که مطابق ماده 4 کنوانسیون تنوع زیستیCBD 1992، این کنوانسیون بر مناطق تحت صلاحیت ملی نظیر آب های داخلی، دریای سرزمینی، منطقه انحصاری اقتصادی و فلات قاره حاکم است و در مناطق خارج از حوزه صلاحیت ملی زمانی قابل اعمال است که فعالیت های مخرب تحت کنترل و صلاحیت دولت خاص به وقوع بپیوندد. از آن جایی که کنوانسیون تنوع زیستی قادر به ساماندهی دقیق مسائل مربوط به تنوع زیستی دریایی در مناطق خارج از حوزه صلاحیت ملی نیست، تهیه یک موافقت نامه اجرایی جدید به منظور تضمین حمایت حداکثری از این مناطق ضروری بود.