گزارش نشست تخصصی « تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل با تاکید بر پدیده جهانی شدن»

گزارش نشست تخصصی « تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل با تاکید بر پدیده جهانی شدن»

نشست تخصصی تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل با تاکید بر پدیده جهانی شدن پنج شنبه مورخ ۲۳ آذر ماه ۱۳۹۶ از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در دانشگاه پیام نور مرکز سقز به همت آن دانشگاه و شعبه غرب انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد برگزار شد. در ابتدای  این نشست که با استقبال گسترده دانشجویان و محققان همراه شد، دکتر علیرضا شریفی ریاست دانشگاه پیام نور مرکز سقز و دکتر اسکندر مرادی ریاست محترم دانشگاه پیام نور استان کردستان ضمن خیرمقدم به پروفسور جمشید ممتاز ابراز امیدواری کردند که چنین نشست¬هایی موجبات توسعه علم و ایجاد انگیزه در دانشجویان این خطه از غرب کشور  را فراهم سازد.

جناب آقای ناصر سرگران دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران ومدرس دانشگاه که عضو شعبه غرب انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد نیز می باشد به عنوان مجری این مراسم و به نمایندگی از هیات مدیره شعبه غرب، ضمن خیر مقدم به استاد ممتاز و با تشکر از زحمات رییس و هیات مدیره انجمن ایرانی مطالعات ملل متحد برای سلامتی رییس انجمن ایرانی مطالعات ملل متحد، سرکار خانم دکتر مصفا آرزوی بهبود عاجل و شفای کامل نمودند. در ادامه نشست پس از پخش کلیپی در خصوص پروفسور جمشید ممتاز، رئیس اسبق کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد سخنرانی خود را با عنوان تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل ارائه دادند.

پروفسور ممتاز در ابتدا ضمن ارائه تعریفی از مفهوم تدوین و توسعه تدریجی به پیشینه تدوین و سابقه آن از زمان انعقاد کنوانسیونهای لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ در عرصه قراردادی پرداختند. یکی از بنیان گذاران انجمن ایرانی مطالعات ملل متحد در حال حاضر امر تدوین و توسعه تدریجی را از دو طریق نمایندگان دولتها و کارشناسان در قالب کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل ممکن دانستند. پروفسور ممتاز در بخش اول صحبتهای خود اعلامیه جهانی حقوق بشر را سراغاز سلسله تحولاتی در جهت تصویب معاهدات دیگری ذکر کردندٰ چرا که برای اولین بار سلسله تعهداتی در خصوص  رعایت حقوق اتباع خود کشور را بر دوش دولتهای متبوع آنان میگذارد. عضو آکادمی حقوق بین الملل لاهه افزودند که: قطعنامه های مصوب مجمع عمومی ملل متحد به عنوان حقوق نرم و کنوانسیونهایی که در چهارچوب اختیارات سازمان ملل متحد از طریق مشارکت نمایندگان دولتها به تصویب رسیده استٰ بخشی از سیر تکامل تدوین و توسعه حقوق بین الملل را فراهم آورده است.

رئیس سابق انجمن ایرانی مطالعات ملل متحد در بخش دوم بیانات خویش به کارنامه کمیسیون حقوق بین الملل اشاره داشتند و افزودند که: ماده ۴۱ طرح مسئولیت بین المللی دولتها به سال ۲۰۰۱ انقلابی در حوق بین الملل است که از رهاورد توجه به توسعه تدریجی حاصل آمد. بر اساس ماده یاد شده بر عدم شناسایی اعمال و نتایج حاصل از نقض قواعد آمره و مسئولیت دولتها در صورت این اتفاق تاکید میشود. تحت تاثیر این توسعه تدریجی طرح حمایت دیپلماتیک سال ۲۰۰۵ کمیسیون توصیه جدی به کشورهایی دارد که از تبعه خود در صورت قربانی شدن از رهاورد نقض قواعد آمره حمایت دیپلماتیک به عمل آورد. همچنین شاهد این مهم در طرح سال ۲۰۱۴ کمیسیون با عنوان  اخراج مهاجران که از مظاهر حاکمیتی است، هستیم که ماده ۲۴ آن اشعار میدارد: در صورتی که اخراج مهاجر منجر به نقض فاحش حقوق بشر و جنایات بین المللی و در نهایت قربانی شدن فرد مهاجر  میشود، حق دولتها برای اخراج فرد را محدود میسازد. چنین تحولاتی بیانگر آن است که تجویز ماده ۵۳ کنوانسیون حقوق معاهدات محدود به عرصه قراردادی نمانده است و در سایر حوزه های حقوق بین الملل نیز کاربرد دارد.

پروفسور جمشید ممتاز در جمع بندی بیانات خود هدف از تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل را ابهام زدایی و شفاف سازی حقوق بین الملل دانستند که این امر میتواند به نفع کشورهای ضعیف در برابر قدرتهای جهانی باشد چرا که قدرتها تمایلی به شفاف شدن حقوق بین الملل ندارند تا بتوانند از این رهاورد به آسانی برای توجیه اعمال خویش دست به تفسیر حقوقی بزنند.

در پایان نشست ضمن برگزاری جلسه پرسش و پاسخ در جهت پاسداشت زحمات و خدمات ارزشمند پروفسور جمشید ممتاز مراسم تقدیر نیز برگزار شد و از زحمات دکتر ستار عزیزی دبیر شعبه غرب انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد نیز در فراهم کردن مقدمات و هماهنگی جهت حضور استاد ممتاز در دانشگاه پیام نور سقز تقدیر به عمل آمد.