مجموعه مقالات - همایش «کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: دستاوردها و چالش ها»

مشخصات کتاب:

عنوان: مجموعه مقالات همایش «کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: دستاوردها و چالش ها»

نام پدیدآور [برگزار کننده]: انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد

ناشر: انتشارات میزان

چاپ اول - ۱۳۹۵ - شمارگان ۱۰۰۰ جلد

قیمت: ۲۷۰۰۰ تومان

مقدمه دکتر نسرین مصفا - رئیس انجمن - بر مجموعه مقالات همایش «کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: دستاوردها و چالش ها»

کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد در دسامبر ۲۰۰۳ (آذر ماه ۱۳۸۲) در یک کنفرانس دیپلماتیک در شهر مریدا ـ مکزیک به تصویب رسید. جمهوری اسلامی ایران که یکی از کشورهای فعال در روند شکل گیری و تنظیم این کنوانسیون و بویژه از مبتکران ایده فصل پنجم کنوانسیون یعنی لزوم بازگرداندن دارائی های ناشی از فساد به کشور مبداء بود، از امضا کنندگان این سند است.

کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد که نخستین سند جامع و لازم الاجراء در زمینه مبارزه با فساد در سطح جهانی بخصوص در رابطه با امور اقتصادی و مالی محسوب می گردد، در سال ۱۳۸۷ به تصویب جمهوری اسلامی ایران رسیده که براساس ماده ۹ قانون مدنی در حکم قانون داخلی کشورمان تلقی می گردد.

از ویژگی های برجسته این کنوانسیون، اختصاص فصل دوم آن به تدابیر و اقدامات پیشگیرانه از فساد است که نه تنها بخش های عمومی و دولتی  بلکه بخش خصوصی را نیز شامل می شود. دراین راستا لزوم ایجاد نهاد یا نهادهای ضد فساد بعنوان تشکیلاتی تخصصی و مستقل بمنظور تحقق اهدافی چون ایجاد شفافیت در امر تامین مالی مبارزات انتخاباتی و احزاب سیاسی، اتخاذ تدابیر، تصمیمات و خط مشی های اداری از جمله در رابطه با مزایده ها، مناقصه ها و خرید و تدارکات در بخش عمومی، رعایت اصول شایسته سالاری در گزینش، استخدام و ارتقاء کارکنان بخش های عمومی، حصول اطمینان از کارائی ساز و کارهای بازبینی حساب ها و یا معاملات مشکوک به فساد، بهمراه مکانیزم تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی و تبادل آنها در سطح بین المللی، برخی از مصادیق تدابیر و اقدامات پیشگیرانه مورد تاکید فصل مورد بحث می باشد.

از دیگر الزامات این فصل، تعهد دولت های عضو به تضمین مشارکت مردم در امر مبارزه با فساد است. بدین معنی که از دولتهای عضو می خواهد تا از تشکیل و فعالیت سازمان های غیردولتی و سازمان های جامعه مدار معروف به جوامع مدنی در امر مبارزه با فساد در چهارچوب امکانات و طبق قانون اساسی و مقررات داخلی حود حمایت بعمل آورند.

ارتقای آگاهی های عمومی در رابطه با علل و ریشه های فساد و میزان تهدیدات و آسیب های ناشی ازآن، فراهم ساختن زمینه مشارکت مردم در فرآیند تصمیم گیری، عدم تحمل فساد، تقویت اطلاع رسانی عمومی و دسترسی مردم به اطلاعات، و هم چنین تنظیم و تدوین برنامه های درسی در مدارس و دانشگاه ها در مقابله با فساد، از زمره اقدامات پیش بینی شده می باشد.

افزون بر آن در امر مبارزه با فساد، سازمان های غیردولتی بعنوان تشکل های غیر سیاسی و غیر انتفاعی (سازمان های مردم نهاد) و هم چنین جوامع مدنی شامل اتاق های تجاری، اصناف، انجمن ها، کانون های تخصصی و حرفه ای مجامع و محافل مذهبی و نیکوکاری دانشجوئی فرهنگی و تعاونی ها و حتی باشگاه های ورزشی، یکی از ستون های موثر در سالم سازی فضای تصدی گری دولت ها و فعالیت های اقتصادی، تجاری، کسب و کار، نظام مالی و پولی در هر کشوری محسوب می گردند.

لذا با توجه به گستردگی معضل فساد به عنوان معضل جهانی و ابعاد قابل ملاحظه آن، ضرورت افزایش آگاهی های عمومی در مبارزه و عدم تحمل فساد و هم چنین نقش موثر این اقدامات درارتقاء کارائی و مقبولیت مشروعیت هر نظام سیاسی و اداری، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد، در چهارچوب اساسنامه خود مبنی بر مطالعات امور مرتبط با سازمان ملل متحد و با همکاری دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در تهران و نهادهای دولتی و غیردولتی و انجمن های علمی، تصمیم به برگزاری همایش بین المللی «کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: دستاوردها و چالش ها» بمنظور ارتقای آگاهی و آشنائی بیشتر با مفاد و و اهداف این سند، بخصوص ظرفیت ها و مکانیزم های موجود در این سند برای همکاری بین المللی و منطقه ای در مقابله معضل فساد گرفته است.

انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد لازم می داند از زحمات ارزشمند تمامی اشخاصی که در مراحل مختلف برگزاری همایش، انجمن را به انحای مختلف یاری رساندند سپاسگزاری نماید. امید است کتاب حاضر که حاوی مجموعه مقالات این همایش است مورد توجه و استفاده دانش پژوهان قرار گیرد.

فهرست مقالات ارائه شده:

محور اول: ابعاد بین المللی مبارزه با فساد

چهارچوب های اجرای کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد

دکتر علیرضا دیهیم

چالش های فراروی مبارزه با فساد در حقوق بین الملل

دکتر هیبت الله نژندی منش

تقویت چارچوب های مبارزه با فساد از طریق توسعۀ معیارهای «حکمرانی مطلوب»

دکتر حسین شریفی طرازکوهی و ساسان مدرس سبزواری

مسئولیت بین المللی دولت در قبال رشوه به مقامات خارجی در تجارت بین المللی

دکتر علیرضا کاظمی

فساد و مسئولیت کیفری کارمندان سازمان های بین المللی

مهدی قاسمی

همکاری های بین المللی در زمینۀ بازگرداندن اموال مسروقۀ ناشی از فساد

دکتر منصور آقامحمدی

فساد در تجارت غیرمسوولانه اسلحه از منظر کنوانسیون مبارزه با فساد و معاهده تجارت اسلحه

دکتر پوریا عسکری

ارزیابی نقش پلیس بین الملل در اجرا و گسترش کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد

علیرضا رنجبر

محور دوم: کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد و موضوع پولشوئی

جنبه‌های کیفری پولشویی

دکتر علی آزمایش

پولشوئی ابزاری مؤثر در مقابله با جرم فساد

صفت‌الله طاهری شمیرانی

اقدامات دولت جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با پولشویی: راه طی شده، مسیر پیش‌رو

دکتر علیرضا ابراهیم‌گل و حشمت‌اله خالقی

محور سوم: نقش جامعۀ مدنی در مبارزه با فساد

بررسی نقش مشارکت مردم و جامعه مدنی در مبارزه با فساد

دکتر محمد حسین زارعی و نظام براتی

مطالعۀ مقایسه ای تاثیر نهادهای دموکراتیک و مستقلِ نظارتی بر کاهش فساد با توجه به فصل دوم کنوانسیون جهانی مبارزه با فساد (۲۰۰۳)

دکتر علی امیدی و سید محمد جواد هاشمی

پیشگیری از جرم در قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی از منظر کنوانسیون ملل متحد برای مبارزه با فساد

زهرا احمدی

نقش اصول حاکم بر خصوصی سازی در کاهش فساد اداری

عاطفه آجری آیسک