گزارش نشست تخصصی «هفتاد و پنجمین سالگرد تصویب اعلامیه حقوق بشر»

روز پنج شنبه ۲۳ آذرماه ۱۴۰۲، نشست تخصصی «هفتاد و پنجمین سالگرد تصویب اعلامیه حقوق بشر» توسط انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل در مکان «شورای انجمن های علمی ایران» برگزار شد.
سخنرانان این نشست دکتر محمد شریف (عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی)، دکتر سید محمد قاری سید فاطمی (استاد دانشگاه های شهید بهشتی و مفید) و دکتر ژانت بلیک (عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی)، و دکتر نسرین مصفا (عضو هیات علمی دانشگاه تهران و رییس هیات مدیره انجمن) بعنوان میزبان این نشست تخصصی بودند.

علاوه بر دانشجویان و علاقه مندان به این حوزه، اساتیدی مانند آقای دکتر ضیایی بیگدلی، آقای دکتر حسن سواری، آقای دکتر شهرام زرنشان، دکتر امیرحسین طیبی فرد نیز در این جلسه حضور داشتند.

دکتر مصفا در ابتدا ضمن قدردانی از سخنرانان و حضار، نسبت به تبیین موضوع این نشست تخصصی اقدام کردند. ایشان به هفتاد و پنجمین سالگرد تصویب اعلامیه و مصادف شدن آن با نقض های شدید حقوق بشر و بشردوستانه در جهان، به خصوص جنگ غم انگیز غزه، ظرفیت و سازکارهای فعلی را در بستر سیاسی محدود دانستند.
پس از این مقدمه، از سخنرانان جلسه دعوت به عمل آمد تا به ارائه موضوعات خود بپردازند.

آقای دکتر شریف به بحث استانداردهای دوگانه حقوق بشر، خانم دکتر بلیک به حقوق فرهنگی و راه طی شده در ۷۵ سال پس از تصویب اعلامیه، و آقای دکتر سیدفاطمی نیز به بحث تخصصی در خصوص اعلامیه جهانی و آینده حقوق بشر پرداختند.
آقای دکتر شریف در ابتدا بحران های فعلی که حقوق بین الملل با آن مواجه است را بررسی نموده، و پس از بررسی مواردی مانند واکنش کشورها نسبت به چالش ها، وارد مقوله جنگ غزه و نقض‌های رژیم صهیونیستی شدند. پس از این مقدمه، ایشان به ذات دولت محور این نظام اشاره کردند و در نهایت دوگانه بودن استانداردها را در این نظام امری ذاتی قلمداد کردند.

خانم دکتر بلیک بعنوان سخنران دوم، در ابتدا این سوال را طرح کردند که «اگر این وجود نداشت، دنیای امروز ما به چه شکل بود؟»، و همچنین «از این اعلامیه به بعد دنیا چه شکلی به خود گرفت و قبل از آن به چه صورت بود؟». ایشان سپس به طرح مواردی مانند تحت فشار بودن دموکراسی در کشورهای غربی، بحران های مرتبط با نسل کشی در سودان، اتیوپی، غزه و … پرداختند و اشاره کردند که نمی‌توان بدون توجه به صلح و امنیت بین المللی به اهداف این اعلامیه رسید. پس از این مقدمه، وی به کم فروغ ماندن بحث های «فرهنگی» در حقوق بین الملل بشر در مقایسه با بحث های اجتماعی و اقتصادی اشاره کردند.

آقای دکتر سیدفاطمی نیز در ارائه خود که به بحث «اعلامیه جهانی و آینده حقوق بشر» مرتبط میشد، فرمودند که برای آینده پژوهی لازم است تا ابعاد مرتبط در گذشته و حال را بدانیم، و سپس نسبت به مواردی که ممکن است، یا باید در آینده پدید آید صحبت کنیم. وی ضمن بررسی چندین اعلامیه و سند تاریخی مانند اعلامیه استقلال آمریکا در ۱۷۷۶، مسیر طی شده تا تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸ را برای حضار ترسیم کردند. ایشان با ایجاد پیوند با ارائه دو سخنران قبلی، به جایگاه دوگانه دولت بعنوان نهادی که هم تضمین کننده حقوق بشر است، و هم ناقض آن پرداختند. سخنران سوم این نشست تخصصی سپس در ارتباط با بحران جهانی محیط زیست، تهدیدات و فرصت های تکنولوژی های فوق پیشرفته جدید همچون بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی، نسل های ۳ گانه حقوق بشر را برای پاسخگو بودن به این چالش کافی ندانستند، و برای پدید آمدن نسل چهارم حقوق بشر اعلام نیاز کردند.
در آخر نیز پرسش و پاسخ برگزار شد که اساتید و داتشجویان حاضر در جلسه نسبت به رد و بدل عقاید خود در این حوزه پرداختند.

در نهایت دکتر مصفا ضمن تقدیر و تشکر از سخنرانان جلسه، از شرکت کنندگان جلسه بابت استقبال قابل توجه از این نشست تخصصی قدردانی کردند.

تهیه و تنظیم: صدرا پیرنیاکان