مجموعه مقالات همایش «تحولات حقوق بین الملل دریاها: بیست سال پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون حقوق دریاها»

مشخصات کتاب:

عنوان: مجموعه مقالات همایش «تحولات حقوق بین الملل دریاها: بیست سال پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون حقوق دریاها»

نام پدیدآور [برگزار کننده]: انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد

ناشر: انتشارات گنج دانش

چاپ اول - ۱۳۹۴ - شمارگان ۵۰۰ جلد

قیمت: ۴۲۰۰۰ تومان

 

مقدمه دکتر نسرین مصفا - رئیس انجمن - بر مجموعه مقالات همایش «تحولات حقوق بین الملل دریاها: بیست سال پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون حقوق دریاها»

مجموعه حاضر،‌ دستاورد همایش انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد با عنوان «تحولات حقوق بین الملل دریاها: بیست سال پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون حقوق دریاها» است که در آذر ماه ۱۳۹۲ در تهران برگزار گردید. مایه خوشوقتی بود که در بیستمین سالگرد لازم الاجرا شدن کنوانسیون حقوق دریاها، گروه برجسته ای از متخصصان داخلی و خارجی حقوق بین الملل (و به طور خاص حقوق دریاها) جهت بررسی و تحلیل این کنوانسیون حیاتی به دعوت انجمن گردهم آمدند.

این سالگرد، فرصت مغتنمی برای تأمل در موفقیت این کنوانسیون جامع برای مدیریت استفاده از اقیانوس ها و هم چنین بررسی چالش‌های پیش روی کنوانسیون بود. پیشرفت علم، فناوری و دگرگونی در ماهیت برخی موضوعات و تهدیدات مرتبط با دریاها و اقیانوس‌ها، توجه علمی و تحلیل کنوانسیون ۱۹۸۲ را به یک ضرورت تبدیل کرده است. گرچه چالش ها متعدد هستند ولی تصمیم گرفته شد تا در چهار محور «تحدید حدود مناطق دریایی»، «مقابله با جرائم سازمان یافته در دریا»، «کشتیرانی بین المللی» و «حمایت از محیط زیست دریایی» به بررسی چالش ها پرداخته شود. انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد با عنایت به این تحولات و در راستای تحقق اهداف و وظایف مندرج در اساسنامه خود، همایش را به منظور مطرح کردن نگاه ایرانی به مطالب حقوقی و گاه سیاست‌گذاری مرتبط با حقوق دریاها برگزار کرد.

همایش «تحولات حقوق بین الملل دریاها: بیست سال پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون حقوق دریاها» بدون مشارکت استادان و متخصصانی که مقالات آنان در این مجموعه گردآوری شده است، امکان پذیر نبود. از حضور و همکاری آنان در تلاش انجمن برای ارتقاء سطح دانش عمومی و فراهم آوردن زمینۀ مباحثه میان اندیشمندان و دانش پژوهان قدردانی می نمایم. از دانشجویان و علاقه مندان حاضر در همایش نیز باید مراتب تشکر را به عمل آوریم. انجمن همواره مفتخر به استقبال علاقه مندان و دانشجویان از فعالیت های خود بوده، تا نه تنها مباحث علمی را ترویج دهد بلکه محفل انسی برای گردهمایی و تحکیم روابط انسانی باشد.

در پرتو چنین هدفی، انجمن در جهت تکریم علم و اخلاق، پاسداشت یاد بزرگان و ترویج الگوی زمینه ساز رشد و بالندگی نسل جوان، از فرصت همایش برای بزرگداشت مرحوم دکتر حسین سیدی کاشانی بهره برد. مرحوم سیدی،‌ پیشکسوت مطالعات حقوق دریاها و استاد حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود که می توانید وصف زبدگان حقوق بین الملل و شاگردان وی از او را در این مجلد بخوانید. انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد به رسم جبران زحمات مرحوم استاد مسعود طارمسری، یار خدوم و همواره متواضع و عضو موسس انجمن، نشستی را در ترغیب به کار پژوهشی در حاشیه این همایش برگزار کرد.

امید دست اندرکاران برگزاری این همایش، استمرار وظیفه خود یعنی آگاه سازی و حصول اطمینان از درک صحیح و رفتار حکیمانه و آگاهانه نسبت به ملل متحد، روابط بین الملل و پیگیری آرمان گرایی واقع بینانه بویژه در رابطه با حقوق دریاها است. این امید با تلاش گروه خدومی جوانه زد.

باید از اعضای هیئت مدیره حاضر و هیئت مدیره پیشین انجمن در مساعدت و تسهیل امور جهت برگزاری همایش قدردانی کرد. از سرکار خانم دکتر فریده شایگان، دبیرکل سابق انجمن، بابت زحمات پیگیری اولیه برگزاری همایش تشکر به عمل می آورم. در گردآوری این مجموعه و ترتیب امور اجرایی و علمی همایش، مدیون دکتر بهرام مستقیمی هستم؛ همایش و مجموعه حاضر، حاصل تیزبینی مجدانه و حمایت سخاوتمندانه این همکار بزرگوار است.  برگزاری همایش، بدون پشتیبانی صمیمانه مرکز امور خدمات حقوقی امور بین المللی نهاد ریاست جمهوری (جناب آقای دکتر محبی و همکاران)، سازمان محیط زیست کشور (سرکار خانم دکتر معصومه ابتکار و همکار ارجمند ایشان سرکار خانم ابتهاج و همکاران معاونت دریایی)، کمیته ملی حقوق بشردوستانه هلال احمر جمهوری اسلامی ایران (جناب آقای دکتر منصوری و همکاران)، دفتر کمیته صلیب سرخ بین المللی در تهران (رئیس نمایندگی و جناب آقای دکتر پوریا عسکری و همکاران)، دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر ملل متحد در تهران (رئیس دفتر و جناب آقای صفت ا… طاهری شمیرانی) هم‌چنین امکان پذیر نبود. سرکار خانم سارا میری و جناب آقای علیرضا رنجبر، گرامی‌فرزندان انجمن در دبیرخانه هستند که تلاش صبورانه آنان به برگزاری شکوهمند همایش انجامید؛ سرکار خانم میری مسئولیت مضاعف امور اجرایی و جناب آقای رنجبر امور اجرایی و هم چنین تدوین این مجموعه را بر عهده داشته اند.

دست اندرکاران انجمن تمامی تلاش و وسواس علمی را به کار بستند تا همایشی شایسته و مجموعه ای ارزنده را تقدیم جامعه علمی نمایند ولیکن طبیعی است هرکاری، بویژه در این حوزه تخصصی و روزآمد، شاید نقصانی داشته باشد. مانند همیشه، چشم انتظار دریافت نظرات و انتقادات شیفتگان حقوق بین الملل جهت بهبود فعالیت های انجمن هستیم.

 

فهرست مقالات ارائه شده:

 

بخش اول: نگاه کلی

 

پیش درآمدی بر حقوق دریاها

دکتر ابراهیم بیگ زاده

 

تحول حقوق بین الملل دریاها پس از تصویب کنوانسیون 1982 در پرتو قطعنامه های مجمع عمومی

زکیه تقی زاده

 

بخش دوم: فلات قاره

 

تحدید حدود فلات قاره: نویدها و زنهارها

دکتر داوود هرمیداس باوند

 

تحدید حدود فلات قاره در ماورای 200 مایل: تحدید حدود مرز دریایی فیمابین بنگلادش و میانمار در خلیج بنگال

دکتر علیرضا ابراهیم گل

 

اصول و شیوه های تحدید حدود فلات قاره؛ ارزیابی آرای دیوان بین المللی دادگستری و محاکم داوری

رضا دهقانی

 

بخش سوم: حقوق بشردوستانه و امنیت

 

مطالعه موردی محاصره دریایی غزه

دکتر پوریا عسکری

 

انطباق محاصره دریایی غزه از سوی اسرائیل با حقوق بین الملل بشردوستانه

دکتر جمشید ممتاز و دکتر فریده شایگان

 

ارزیابی ابتکار ایالات متحد آمریکا برای مبارزه با قاچاق سلاح های انهدام فراگیر (2003) از منظر کنوانسیون حقوق دریاها (1982)

دکتر هیبت الله نژندی منش

 

اعمال رژیم ابتکار امنیت اشاعه در دریاها و اقیانوس ها؛ ارزیابی آخرین تحولات، تأملی بر چالش های حقوقی

دکتر شهرام زرشناس

 

بخش چهارم: جرائم سازمان یافته

 

تحول در مفهوم دزدی دریایی و آثار آن در پرتو حقوق بین الملل

دکتر محمدرضا ضیائی بیگدلی

 

معمای دزدی دریایی و استانداردهای حقوقی قابل اعمال

چارلز سابگا و نامراتا آمارناث

 

نقش دفتر سازمان ملل متحد برای مقابله با مواد مخدر و جرم در مقابله با دزدی دریایی

فرزانه شاکری و پریسا آذری

 

بخش پنجم: کشتیرانی

 

حقوق بین الملل و اخذ اجرت نجات توسط کشتی های نظامی

دکتر مرتضی نجفی اسفاد

 

نقش سازمان بین المللی دریانوردی در توسعه حقوق بین الملل دریاها پس از کنوانسیون حقوق دریاها (1982)

دکتر علیرضا حجت‌زاده

 

تهدیدات گونه های بیگانه موجود در آب توازن و اقدامات مدیریتی در خلیج فارس

صادق جعفرزاده درابی

 

بخش ششم: محیط زیست

 

حمایت از محیط زیست دریایی با تأکید بر خلیج فارس و دریاچه مازندران

دکتر سعید ملک زاده

 

نگاهی بر کنوانسیون حقوقی دریاها و بازیابی الزامات آن در حقوق محیط زیست ایران

دکتر فرهاد دبیری

 

آلودگی صوتی دریایی: خلاء قانونی در کنوانسیون حقوق دریاها

نرگس انصاری

 

یادداشت پایانی

 

بنیان اقتصادی مفاهیم و قواعد حقوق دریاها

دکتر بهرام مستقیمی

آیین نامه کمیته جوانان انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد



اطلاعات بیشتر