گزارش نشست سازمان ملل متحد و روز جهانی نوروز

روز دوشنبه مورخ ۲۱ اسفند ماه ۱۴۰۲، نشست علمی برخط  با عنوان «سازمان ملل متحد و و روز جهانی نوروز» با سخنرانی دکتر بهاره سازمند عضو هئیت علمی دانشگاه تهران برگزار شد. در ابتدا دکتر نسرین مصفا ، به اهمیت مناسبت های بین‌المللی اشاره و برگزاری این سخنرانی را نخستین بار برای مناسبت نوروز در انجمن بیان کردند. ایشان ضمن تشکر از سخنران محترم و شایستگی‌های دکتر سازمند، به سابقه پژوهش ایشان در زمینه نوروز و انجام طرحی با عنوان «بررسی تفاوت ها و شباهت‌های آیین نوروز در کشورهای حوزه تمدنی ایران» که کتاب «نوروز در کشورهای حوزه تمدنی ایران» از آن مستخرج و به زبان‌های فارسی وروسی منتشر شده است، اشاره کردند.

در آغاز سخنرانی دکتر بهاره سازمند، با بیان ویژگی‌های  نوروز، آن را جشنی دانستند که منطقه‌ای فرهنگی را شکل می‌دهد ودر دوازده کشور ایران، هند، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، آذربایجان، ترکیه و عراق برگزار می‌شود. ایشان همچنین به نقاط اشتراک و افتراق گرامیداشت این جشن باستانی در این کشورها با نشان دادن تصاویر زیبایی از آن‌ها اشاره کردند و در ادامه به بررسی عوامل موثر در شکل‌گیری منطقه‌ای فرهنگی در کشورهای مذکور بر پایه هویت جمعی پرداختند.

دکتر سازمند با بیان نکاتی چند در خصوص نوروز و ویژگی‌های مشترک آن؛ به اقدام  سازمان ملل متحد به پیشگامی یونسکو در گرامیداشت آن پرداختند. در سال ۲۰۱۰،  «روز جهانی نوروز» توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام و از آن پس ۲۱ مارس به عنوان روز جهانی نوروز شناخته می‌شود. ایشان خاطر نشان کردند که این قطعنامه با هدف حفظ و توسعه فرهنگ و سنت‌های مرتبط با نوروز است و کشورهای عضو را تشویق می‌کند تا برای افزایش آگاهی در مورد نوروز و مفاهیم مشترک آن با اهداف اصلی و اساسی سازمان ملل متحد تلاش و برنامه های متنوع و جهانی را تدوین نمایند.

در ادامه دکتر سازمند بدین نکته اشاره کردند که قطعنامه A/Res/۶۴/۲۵۳ مجمع عمومی سازمان ملل متحد خود مقدمه‌ای برای فعالیت های سازمان تلقی می‌شود که  بر اساس تلاش های و فعالیت های پیشین شکل گرفته است. در قطعنامه ۹ نوامبر ۲۰۰۱، به دستورکار جهانی گفت و گوی تمدن‌ها، بیانیه اصول بین‌المللی فرهنگی همکاری توسط کنفرانس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، تایید نوروز به مثابه مظهر وحدت میراث فرهنگی و سنت‌های چندساله در جهت تحکیم پیوندهای مردم براساس احترام متقابل و صلح و همجواری اشاره شده است.

ایشان در جهت تبیین دقیق رویکرد سازمان ملل متحد در خصوص جشن باستانی نوروز و ارتباط آن با مفاهیم و اصول اساسی این سازمان به مانند صلح، امنیت، توجه به محیط زیست در ادامه به پیام‌های نوروزی دبیران کل سازمان ملل متحد در طی ۱۰ سال اخیر اشاره داشتند. علاوه بر آن، ایشان تحلیل کردند که تایید و نقطه ثقل پیام های نوروزی دبیران کل توجه به مسائلی همچون محیط زیست، نقض حقوق بشر و درگیری‌های مسلحانه است که دراندیشه نکوداشت نوروز نیز مستتر است که همانند برگزاری برنامه سیزده بدر که مصادقی بارز از احترام به محیط زیست به شمار می‌رود، می‌باشد. دکتر سازمند به هنجارهای مستتر در سخنان دبیران کل سازمان ملل متحد از جمله مفاهیمی همچون صلح، دوستی و آرامش، هماهنگی طبیعت، تکثر و تنوع فرهنگی، همبستگی و عدالت اشاره داشتند.

ایشان به عنوان نکته پایانی، راهکارهایی جهت شکل گیری هویت جمعی در منطقه فرهنگی نوروزی به مانند؛ ایجاد سازمان یا اتحادیه های نوروزی، ایجاد شبکه رسانه ای نوروز و معرفی آیین نوروز در تمامی کشورها، ایجاد تسهیلات سفر برای مردم جهت دیدن جشن‌ها و آیین‌های نوروزی و تولید فیلم‌ها و نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های را مطرح و به سوالات پاسخ دادند.

در پایان، دکتر مصفا، ضمن تشکر و قدردانی فراوان از همه افراد و نهادهای همکار، در فعالیت‌های سال ۱۴۰۲، نوروز را به تمامی اساتید ارجمند، پژوهشگران گرامی و دانشجویان عزیز تبریک گفتند و از همراهی حضار محترم در تداوم و پویایی فعالیت های انجمن تشکر کردند.

تهیه گزارش: شیرین حداد زند